Codependentie doorbreken

Codependentie is een staat van zijn waarbij je je eigen gevoelens en behoeften zonder nadenken aan de kant zet ten behoeve van de gevoelens en behoeften van een ander of ten behoeve van (het voortduren van) de relatie met die ander. Op deze manier maak je jezelf (wellicht onbewust) afhankelijk van het gedrag van een ander en/of afhankelijk van een relatie. Het gevolg hiervan is dat je je kunt verliezen in een relatie. Je laat jezelf als het ware verdwijnen ten behoeve van die ander. Of je past je aan. Vaak gaat dit vanzelf waardoor je op het moment zelf niet doorhebt wat er gebeurt, terwijl je je er achteraf wel boos, verdrietig of moe door voelt. 

Codependentie heeft als gevolg dat je bijvoorbeeld last hebt van het gevoel niet goed genoeg te zijn of dat je teveel verantwoordelijkheden op je neemt, dat je het lastig vindt om nee te zeggen en je grenzen aan te geven, dat je je afhankelijk voelt van familie, vriendschappen of werkrelaties en dat je je schuldig voelt of schaamt als je wel een keer aan jezelf denkt. 

Relatieverslaving

Soms leidt codependentie tot relatieverslaving: vastzitten in een liefdesrelatie waarvan je rationeel kunt bedenken dat deze ongezond en ongelijkwaardig is, maar toch niet los kunnen komen. Je blijft geloven dat als jij (of de ander) maar beter je best doet, de ander of de relatie wel zal veranderen en verbeteren maar dat blijkt steeds weer een illusie te zijn. Soms gaat het even iets beter en krijg je waar je zo naar verlangt: aandacht, liefde, seks. Dat duurt echter maar even en voordat je het weet ben je geobsedeerd bezig met het krijgen van die kleine momenten van ‘geluk’. De emotionele afstand blijft echter bestaan. Het gevolg is aantrekken en afstoten – hoge pieken die ervaren worden als intens en passioneel samenzijn en diepe dalen gevuld met teleurstelling, verdriet en eenzaamheid. Dit is vergelijkbaar met de high van drugs en de kater die daarop volgt. 

Beetje bij beetje gaat je leven alleen nog maar draaien om je relatie en je partner en blijft er bijna geen ruimte meer over voor andere dingen als vrienden, familie, werk en hobby’s. 

Oorzaken

Codependentie (en hieruit volgend bijvoorbeeld relatieverslaving) kan meerdere oorzaken hebben. Het kan ontstaan als je als kind bent opgegroeid in een gezin waar geen ruimte was voor gevoelens en emoties omdat je ouders bijvoorbeeld niet wisten hoe ze met jouw gevoelens en emoties (en vaak ook hun eigen gevoelens en emoties) moesten omgaan. Het kan ook zo zijn dat je bent opgegroeid in een gezin waar juist heel veel gevoelens en emoties waren maar dat daar niet helder over werd gecommuniceerd. Eén of beide ouders waren emotioneel afwezig ten nadele van jou als kind. 

Codependentie kan ook veroorzaakt worden door andere situaties waarin de eigenwaarde van jou als kind werd geschaad, zoals emotionele verwaarlozing, pesten, misbruik, ziekte of andere traumatische ervaringen die niet goed verwerkt zijn. 

Gevolgen

De oorzaken die hierboven beschreven staan hebben als overeenkomst dat je als kind emotioneel niet hebt gekregen wat je nodig had. Hierdoor heb je niet geleerd om zelf je gevoelens, emoties en behoeften op een gezonde manier te uiten. Ook heb je negatieve conclusies over jezelf en je gevoelens en emoties getrokken. Conclusies als “ik ben niet goed genoeg” of “ik mag niet laten zien wat ik voel want dan vinden mensen me zwak”. Dit zijn overtuigingen waar je diep van binnen nog steeds in gelooft en die gezonde relaties in de weg staan. 

Een ander mogelijk gevolg van als kind emotioneel niet krijgen wat je nodig hebt (en het dus op een bepaalde manier onveilig voor je was) is dat je onveilig gehecht bent geraakt. De manier waarop we aan onze ouders gehecht zijn bepaalt de manier waarop we later in ons leven verbinding aangaan met andere mensen. Als de hechting aan de ouders veilig en liefdevol was, dan zullen we later ook veilige en liefdevolle relaties aantrekken. Was de hechting onveilig, dan heb je een manier gevonden om daar mee om te gaan. Die manier (overlevingsstrategie) zal je ook toepassen op degene aan wie je je later in je leven hecht. Denk bijvoorbeeld aan heel erg je best doen om iemand aan je te binden (verlatingsangst) of echte intimiteit vermijden uit angst voor teleurstelling (bindingsangst) en alles wat daar tussenin voorkomt. 

Doorbreken patronen

Het doorbreken van deze ongezonde (relatie)patronen gaat in een aantal stappen (die door elkaar heen kunnen lopen):

• Inzicht en bewustwording in de problemen waar je mee worstelt door middel van gesprekken en activiteiten met het paard;
• Werken met persoonlijkheidsdelen (overlevingsstrategieën) door middel van gesprekken en activiteiten met het paard. Persoonlijkheidsdelen (bijv. ‘de perfectionist’ of ‘de pleaser’) ontstaan op enig moment om ervoor te zorgen dat we kunnen functioneren in een moeilijke omgeving. Soms is het echter zo dat ze belemmerend gaan werken en dat ze de ongezonde  patronen in stand houden. We gaan op zoek naar de positieve intentie van deze delen zodat je de kwaliteiten op een helpende manier kunt inzetten in plaats van ze belemmerend te laten zijn;
• Het verwerken van pijn en trauma uit de jeugd door te werken met je innerlijk kind. Ik leer je hoe je contact kunt maken met je innerlijk kind en van daaruit een liefdevolle relatie kunt opbouwen en onderhouden met je eigen innerlijk kind. Door het opstarten van een positieve innerlijke dialoog in plaats van een negatief kritische innerlijke dialoog ontstaat er geleidelijk steeds meer eigenwaarde en liefde voor jezelf en kunnen ongezonde relatiepatronen doorbroken worden. Je leert hoe je vanuit je volwassen ik met volwassen vaardigheden om kunt gaan met gevoelens en emoties uit het verleden die in je huidige relaties omhoog komen. Zo help je je innerlijk kind omgaan met de pijn uit het verleden en ontstaat er de mogelijkheid om te helen. 

Op deze manier leer je om in eerste instantie een gezonde relatie met je zelf aan te gaan en te onderhouden, om zo ook met anderen een gezonde relatie te hebben waarin je je op je gemak voelt, alles bespreekbaar is, er sprake is van wederzijds respect, de gevoelens van beiden er helemaal mogen zijn, je je veilig voelt en het leuk is om samen te zijn.